Đông Y thái phương
 
Đau dạ dày là căn bệnh phổ biến,nhất là vùng thượng vị dạ dày, nếu không chữa trị rất nguy hiểm.Vậy đau thượng vị dạ dày nên làm gì,nguyên nhân,biểu hiện và chữa trị



dau thuong vi



Đau thượng vị dạ dày là đau ở đâu?


Vùng thượng vị là vùng trên rốn và dưới mũi xương ức. Đau vùng thượng vị là một triệu chứng rất hay gặp ở một số bệnh thông thường trong cuộc sống hằng ngày. Có loại đau thượng vị chỉ đơn thuần nhưng cũng có loại đau thượng vị thuộc loại kết hợp và đặc biệt có những loại đau thượng vị thuộc loại trọng bệnh, rất nguy hiểm.

Nguyên nhân của đau thượng vị dạ dày rất đa dạng và khó xác định


Đau vùng thượng vị có khi là cấp tính có khi là âm ỉ kéo dài nhiều giờ, nhiều ngày, thậm chí kéo dài nhiều tuần tuỳ theo từng nguyên nhân gây nên bệnh. Điển hình trong đau thượng vị là đau dạ dày mà trong chuyên môn y học thường gọi là hội chứng dạ dày - tá tràng.

Cơn đau thượng vị có khi cấp tính như đợt cấp của viêm dạ dày - tá tràng trên một người bệnh đã mắc bệnh về dạ dày từ lâu, nay vì một lý do nào đó làm xuất hiện cơn đau cấp, ví dụ như đau sau khi uống rượu, bia, ăn thức ăn có vị chua như dấm, chanh, bún, bánh cuốn... hoặc bị viêm dạ dày cấp lần đầu do ngộ độc thực phẩm cấp tính.

Cơn đau quằn quại, đau nhói, bụng trướng, đôi khi làm cho người bệnh vã mồ hôi, miệng khô, buồn nôn hoặc nôn... Trong trường hợp này nếu nôn được (nôn tự nhiên hay móc họng để nôn) thì cơn đau thượng vị có thể lắng xuống (kể cả trường hợp ngộ độc thực phẩm cấp tính)



dau thuong vi
 

Đối với viêm dạ dày - tá tràng mạn tính hoặc loét dạ dày - tá tràng hoặc hẹp môn vị thì cơn đau thường âm ỉ, kéo dài gây khó chịu cho người bệnh, làm cho người bệnh hay cáu gắt, bộ mặt lúc nào cũng buồn chán (bộ mặt của người viêm loét dạ dày - tá tràng mạn tính)

Đặc biệt của đau vùng thượng vị trong thủng dạ dày thì đau như dao đâm, bụng cứng như khúc gỗ, dáng đi của người bệnh cúi lom khom và bệnh nhân có thể bị choáng

Bệnh của gan hay bệnh của mật (đường dẫn mật, túi mật) cũng gây nên triệu chứng đau thượng vị như áp-xe gan, viêm gan làm cho gan sưng to, đau hoặc suy tim cũng làm gan sưng to do ứ máu ở gan cũng gây đau vùng thượng vị. Sỏi túi mật hoặc sỏi đường dẫn mật hoặc viêm đường mật cũng gây nên đau vùng thượng vị nếu không có kinh nghiệm thì rất dễ chẩn đoán nhầm là bệnh của dạ dày - tá tràng

Một số trường hợp điển hình như giun chui ống mật cũng gây đau vùng thượng vị. Cơn đau vùng thượng vị trong bệnh giun chui ống mật thường đau rất dữ dội, chổng mông lên, vã mồ hôi...

Đau vùng thượng vị cũng có thể gặp trong bệnh của tụy như viêm tụy cấp, viêm tụy cấp chảy máu hoặc đôi khi đau thượng vị âm ỉ gặp trong viêm tụy mạn tính, ung thư đầu tụy.

Viêm đại tràng cấp hoặc mạn tính cũng có thể gây đau thượng vị kèm theo đầy hơi trướng bụng, đi ngoài nhiều lần nhất là viêm đại tràng cấp tính. Trong một số trường hợp viêm đại tràng mạn tính có kèm theo táo bón kéo dài thường có thể có đau vùng thượng vị một cách âm ỉ, không rầm rộ

Bệnh về tim mạch tuy rất ít nhưng cũng có thể  biểu hiện cơn đau vùng thượng vị như bệnh mạch vành (thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim), suy tim nặng gây gan to, tim to...

Trong một số trường hợp người bệnh ho nhiều (cả trẻ em cả người lớn) gây co thắt cơ hoành cũng gây đau vùng thượng vị hoặc trong bệnh áp-xe cơ hoành cũng gây nên đau vùng thượng vị.



dau thuong vi
 

Đau vùng thượng vị cũng có thể gặp ở một số trẻ em bị nhiễm giun gây đau bụng. Đau bụng do giun thường là đau quanh rốn nhưng cũng có trường hợp ngoài đau quanh rốn có kèm theo đau vùng thượng vị

Viêm ruột thừa là bệnh mà nhiều người đều biết rằng triệu chứng điển hình là đau hố chậu phải nhưng trong một số trường hợp đặc biệt, nhất là trẻ em thì sau khi đau ở thượng vị mới khu trú đau ở vùng hố chậu phải.

Như vậy đau vùng thượng vị là một triệu chứng của nhiều bệnh, có những bệnh có liên quan với nhau nhưng cũng có những bệnh không liên quan với nhau. Triệu chứng có thể là xuất hiện đột ngột mang tính chất cấp tính như ngộ độc thực phẩm, viêm dạ dày cấp, viêm túi mật cấp, thủng dạ dày,viêm tụy cấp... nhưng cũng rất nhiều bệnh mang tính chất đau âm ỉ, kéo dài như viêm, loét dạ dày - tá tràng mạn tính, viêm đại tràng, nhiễm giun, gan to, suy tim...

Triệu chứng của bệnh đau vùng thượng vị dạ dày


Hiện tượng đau vùng thượng vị dạ dày có thể là báo hiệu của hàng loạt các căn bệnh tiêu hóa như chứng đau, viêm loét dạ dày; trào ngược thực quản, viêm hang vị, xung huyết dạ dày,…

Cảm giác vùng thượng vị nóng rát là triệu chứng của bệnh đau vùng thượng vị dạ dày: tình trạng này có thể xuất hiện bất cứ lúc nào và rất thường xuyên. Bạn có thể gặp phải nếu ăn no bụng quá, ăn nhiều thức ăn cứng, sau khi uống cà phê, sau khi ăn món chua,…

Đau thượng vị và lan tỏa lên ngực – Biểu hiện của bệnh đau vùng thượng vị dạ dày: cảm giác đau này có thể thêm nóng rát giống ở trên, nguyên nhân là do lớp niêm mạc dạ dày đang bị ảnh hưởng bởi lượng acid dạ dày tiết ra quá mức.

Đầy bụng, khó tiêu là biểu hiện của bệnh đau thượng vị dạ dày: thức ăn tiêu hóa chậm, cảm giác có hơi bên trong bụng gây căng tức là triệu chứng hay gặp khi mắc các bệnh dạ dày.




dau thuong vi

 

Bị ợ bao gồm cả ợ hơi và ợ chua cũng chính là triệu chứng của bệnh đau vùng thượng vị dạ dày: đa phần là bị ợ hơi nhưng nếu ợ lên có kèm cả dịch vị trong dạ dày sẽ thấy có cả vị chua. Bệnh nhân sẽ bị thêm biểu hiện rát ở ngực và cổ họng do dịch acid trào ngược.

Ăn kém, hay bị buồn nôn và nôn: ít khi cảm thấy đói, không thèm ăn, người xanh sao, sức khỏe yếu hơn và bị sút kí. Sau khi ăn có cảm giác buồn nôn và nôn thốc.

Khi bị đau thượng vị nên làm gì?


➢ Khi bị đau nhất là đau lần đầu, mang tính chất dữ dội thì cần đi khám bệnh ngay để đề phòng các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng (thủng dạ dày – tá tràng, viêm phúc mạc mật, viêm ruột, thừa, ngộ độc thực phẩm cấp tính…) có thể xảy ra.

➢ Để điều trị bệnh đau thượng vị tốt nhất là phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.

➢ Cần có chế độ ăn uống, chế độ sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý, không nên ăn chua cay, không uống rượu, bia, hạn chế uống cà phê và tuyệt đối không hút thuốc lá hoặc tránh căng thẳng thần kinh.


dau thuong vi
 

Cách phòng ngừa bệnh đau vùng thượng vị dạ dày


Lành mạnh hơn trong ăn uống: hầu hết những bệnh rối loạn tiêu hóa bắt nguồn do thói quen ăn uống không tốt của chúng ta. Tất cả những thói quen ăn cay, nóng, ăn quá nhiều, ăn vặt nên hạn chế càng nhiều càng tốt.

✓ Điều độ hơn trong ăn uống có thể giúp bạn tránh được chứng ợ hơi, ợ chua khó chịu.  Ăn đúng bữa giúp dạ dày có thể điều chỉnh tiết acid phù hợp hơn.



dau thuong vi
 
✓ Bạn nên dành 30 phút mồi ngày để luyện tập thể dục thể thao. Việc rèn luyện mỗi ngày sẽ giúp tăng cường sức khỏa cơ thể và phòng tránh được căn bệnh thương gặp nư đau thương vị, đau dạ dày, đại tràng,…

✓ Cân bằng lại thời gian làm việc trong ngày với thời gian với thời gian nghỉ ngơi để toàn bộ cơ thể và hệ tiêu hóa có thời gian nghỉ và phục hồi.

Món ăn - bài thuốc phòng trị đau thượng vị


Nếu hay đau lâm râm vùng thượng vị ăn lạnh đau tăng, ăn ấm dễ chịu, do tỳ vị hư hàn: phép trị ôn bổ tỳ vị. Mới bị đau tốt nhất nên uống nước có vị ấm như: nước gừng, trà gừng hoặc nhục quế, sa nhân mỗi vị 5 – 10g pha nước ấm uống. Nên ăn các món cháo, canh, súp nấu từ thịt, cá… hoặc rau củ quả đều cho thêm vị gừng, hành, tiêu… tăng thêm tính ôn ấm khử bớt hàn lạnh. Nếu người ốm ăn ôn bổ dưỡng tỳ vị như: bao tử heo nấu cháo cho thêm gia vị hành, tiêu, gừng. Bài gà ác tiềm bài Tứ quân gia vị gồm có: đảng sâm, bạch truật, phục linh, ý dĩ mỗi vị 12g, sa nhân 6g, gừng nướng 1 củ, chích thảo 6g, gia vị vừa đủ tuần ăn vài lần.

Người đau vùng thượng vị nên hạn chế ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng…



dau thuong vi
 

Nếu đau vùng thượng vị cảm nóng rát, ăn mát dễ chịu, do tỳ vị nhiệt: nên ăn vị bổ mát dễ tiêu như: bắp cải, khoai tây, bí đau, xà lách, súp lơ, bí xanh, rau má, bí đao, mộc nhĩ… uống nước bột sắn dây, nước mía, sinh tố trái cây tươi.

Nếu người gầy nên ăn bổ mát dễ tiêu như: bao tử heo hầm đậu xanh cho thêm gia vị hành mắm muối vừa đủ ăn tuần vài lần. Hạt sen nấu đậu xanh. Bắp cải quấn thịt nạc nấu canh. Khoai mỡ nấu canh thịt bầm. Bí đao hầm thịt vịt. Các món chế biến từ đậu xanh, đậu đen, đậu ván, gạo ngô khoai tươi mới.

Nếu đau vùng thượng vị mỗi khi suy nghĩ căng thẳng đau tăng ăn ngủ kém do tâm tỳ hư: nên ăn vị bổ tâm tỳ dễ ngủ. Tốt nhất nên ăn: bao tử heo hầm với hạt sen, táo đỏ; xương heo nấu canh củ sen; rau nhút nấu canh xương heo; bí đỏ hầm đậu phộng hoặc tim heo tiềm bài quy tỳ gồm có vị nhân sâm, bạch truật, phục thần, đương quy, hoàng kỳ, táo nhân, viễn chí, long nhãn mỗi vị 12g, mộc hương 6g, cam thảo 4g, đại táo 3 quả. Và có thể ăn các món khác chế biến từ hạt sen ngó sen, hoa lý, táo, nhãn, dâu, bơ, bí đỏ, mật ong, phấn hoa.



dau thuong vi
 

Nếu bụng đầy chậm tiêu: nên ăn vị bổ tiêu tốt nhất ăn lá mơ lông, rau tía tô, mùi, húng quế, tỏi, nghệ… các loại rau thơm, uống lá vối, vỏ quít…

Nếu đang bị đau vùng thượng vị: tốt nhất nên ăn vị bổ dễ tiêu, trung hòa acid dịch vị như: bánh quy, bông lan, mật ong, phấn hoa, dầu thực vật và ăn cháo, súp, cơm mềm, thịt nạc, trứng, sữa. Nếu tiền sử có viêm loét dạ dày nên ăn vị giảm viêm loét như: bột nghệ mật ong, món bắp cải luộc ăn cả cái và nước, canh khoai tây cà rốt.



dau thuong vi
 

Đau vùng thượng vị cần lưu ý kiêng các món kích thích tăng tiết acid dịch vị như: lạp xưởng, khô mực, dăm bông… các loại món ăn quá chua như: cam, chanh, xoài, me… Nếu do tỳ vị hư hàn: cữ lạnh chua đắng quá như: nước dừa, cam, bún ốc… Nếu do tỳ vị nhiệt: cữ ăn cay nóng như: tiêu, ớt, tỏi, cà phê, thuốc lá, trà đặc, thịt quay rán, chiên xào nhiều dầu mỡ.

Đây là những gợi ý cũng như lời khuyên chân thành nhất đến người bệnh đau da dày, mong rằng bản thân mỗi người chúng ta sẽ xây dựng được cho mình một chế độ dinh dưỡng cũng như một chế độ tập luyện và nghỉ ngơi hợp lý nhất để có được nguồn sức khỏe tốt nhất.

ý kiến bác sỹ

Bác Sỹ Nguyễn Cảnh Chương - PGĐ khoa chuẩn đoán trước sinh, BV Phụ sản Hà Nội. Chuyên Gia tư vấn của nhãn hàng Thảo Dược Củ Gai An Thái Phương


ĐỂ LẠI THÔNG TIN BÁC SỸ SẼ GỌI LẠI CHO BẠN


Hoặc gọi ngay đến số bác sĩ ✆ 033. 249. 6789 /Nếu cần tư vấn gấp

BÀI VIẾT ĐỌC NHIỀU
TÌM KIẾM
DANH MỤC SẢN PHẨM
Nấm chaga Củ gai
HỖ TRỢ TRỰC TUYẾN
BÀI VIẾT ĐỌC NHIỀU